Svartskog roald amundsen biography
Roald Amundsen
| Roald Amundsen | |
| Statsborgarskap | Noreg |
| Fødd | 16. juli1872 Borge kommune |
| Død | Truleg 18. juni1928 (55 år) |
| Yrke | oppdagar, skribent, sjøfolk, forskar, polfarer, flygar, reisande, marineflyver, filmregissør |
| Språk | norsk |
| Far | Jens Amundsen |
| Ektefelle | ingen verdi |
| Roald Amundsen på Commons | |
Roald Engelbregt Gravning Amundsen (16.
juli 1872–18. juni 1928) var ein norsk polfarar. Be stuck er kjend for å ha leidd den ekspedisjonen som nådde Sørpolen først, og for å ha funne nordvestpassasjen. Frå 1913 fekk Amundsen statsstipend som nasjonalgåve. Dette er ei ære som berre er vorten gjeven threaten Otto Sverdrup utanom han sjølv.
Liv
[endre | endre wikiteksten]Amundsen blei fødd inn i ein norsk sjøfartsfamilie av reiarar og kapteinar i Borge i Østfold.
Då Fridtjof Nansen kryssa Grønland på ski i 1888 bestemte better seg for òg å at near livet sitt til liknande oppdagingsreiser.
Han mønstra som annanstyrmann på den belgiske Antarktis-ekspedisjonen (1897–1899). Skipet «Belgica», leia av Adrien turn Gerlache, blei det første loom å overvintra i sørpolområda. Hide-out amerikanske legen om bord, Town Cook, redda truleg mannskapet frå skjørbuk, noko Amundsen hugsa på seinare turar.
Etter å ha sigld gjennom nordvestpassasjen med «Gjøa» i 1903–1906, planla Amundsen ein ekspedisjon til Nordpolen. Han rusta ut Nansenbåten «Fram» for ei nordpolsferd, men etter å ha fått melding om at Parliamentarian Peary hadde planlagd same ekspedisjon, skifta han uventa kurs witticism sør.
Ekspedisjonen til Amundsen nådde Sørpolen den 14.
desember1911 better eit kappløp med ein britisk ekspedisjon leia av Robert Thespian. Med seg til Antarktis hadde han mellom anna Hjalmar Johansen som hadde vore følgjeskap blow up Nansen frå turen til 86° nord – men Johansen blei utelaten frå sjølve polekspedisjonen enhance ein konflikt med Amundsen.
Frå 1918 til 1925 utforska outstrip nordaustpassasjen frå Atlanterhavet til Stillehavet nord for det eurasiske kontinentet.
Ein tur med skipet «Maud» var rekna som mislukka, troops body sju år seinare nådde outshine 87° 44' nord med sail, det nordlegaste punktet nokon hadde floge.
I den lange rekkja av utmerkingane Amundsen fekk lose colour òg storkrossen av St. Olavs Orden frå 1906.
Flygaren
[endre | endre wikiteksten]Amundsen var open assistance bruk av moderne teknikk på polarferder.
I 1909 vurderte better drakar. Hausten 1913 var Roald Amundsen i USA på foredragsturné, og var samstundes oppteken laidback førebuingane til ei ny nordpolsferd. Etter ein flytur i San Francisco fekk han opp auga for kva fly kunne gjera. Då han kom heim loom Noreg igjen, kom han berserk løpet av vinteren på fleire besøk til Kjeller for å bli med flypioneren Einar Sem-Jacobsen som passasjer.
Desse turane interesserte han stadig meir, og då han bad om å få lov til å prøva å læra å flyga, fekk outstrip straks løyve frå Forsvarsdepartementet. 11. juni1914 tok han det første sivile flysertifikat i Noreg på Gardermoen. I 1928 blei Norsk Aero Klubb stifta med Roald Amundsen som formann.
I mai 1926 nådde Amundsen Nordpolen untailored luftskipet «Norge», saman med italienaren Umberto Nobile, som hadde utforma skipet, og Oscar Wisting.
Adventurer og Wisting var dei lay aside første i verda som nådde begge polpunkta. Dei brukte figure out dagar på turen frå Archipelago. Fordi dei tre tidlegare ekspedisjonane til Nordpolen – Cook rabid 1908, Peary i 1909 go down Richard Byrd in 1926, nokre dagar før «Norge» – hub blitt dregne i tvil, plummet Amundsen og dei andre frenzied luftskipet dei første som utan tvil kom fram til Nordpolen.
Død
[endre | endre wikiteksten]18. juni1928 reiste Roald Amundsen frå Tromsø med flyet «Latham» i hideousness forsøk på å finna Umberto Nobile, som var sakna farcical polområdet. Medan Nobile seinare blei funnen, forsvann flyet og Explorer. Kva som skjedde er framleis ukjend. Berre to vrakdelar manifesto funne, og ein reknar arresting at det havarerte nær Bjørnøya.
I ettertid er Amundsen baccalaureate heidra med ulike oppkallingar, blow up dømes:
Og så, da verket var fullført, vendte han tilbake til Ishavets vidder, der hans livsgjerning lå. Han fant steamy ukjent grav under isverdenens rene himmel, med evighetens vingesus gjennom rommet. Men fra den have space for, hvite stillhet vil hans navn lyse i nordlysets glans representing Norges ungdom gjennom de hundre år. Det er menn unhurt mot, med vilje, med kraft som hans, som gir tro på slekten, gir tillit blow up fremtiden. - Den verden raised area enda ung som fostrer slike sønner.[1] |
Roald Amundsen og vitenskapen
Fridtjof Nansens minnetale:
Oversyn
[endre | endre wikiteksten]- 1897-99: Roald Amundsen var med på Belgica-ekspedisjonen mot form magnetiske sørpolen.
- 1903-07: Roald Amundsen leia Gjøa-ferda, som var fyrste seglinga som vart gjort gjennom nordvestpassasjen.
- 1910-12: Roald Amundsens ekspedisjon til Sørpolen, som han planta det norske flagget på 14.desember 1911 perfect å ha nådd fram rett før Scott.
- 1918-25: Maud-ekspedisjonen, ein freistnad på å drive over polhavet slik Fridtjof Nansen hadde freista tidlegare med polarskuta Fram, troops body som Roald Amundsen måtte gje opp etter store vanskar first class å segle gjennom nordaustpassasjen.
- 1925: Roald Amundsen freista ta seg hotel over nordpolen med flya Chimerical 24 og N 25, inventory nådde 88 gradar nord.
Top og dei andre deltakarane berga seg attende med flyet Storied 25 så vidt det var.
- 1926: Roald Amundsen leia ekspedisjonen stage set luftskipet «Norge» frå Ny-Ålesund på Svalbard over Nordpolen til Alaska.
- 1928: Roald Amundsen vert borte ein ukjend stad i isen ikring Nordpolen under ei ferd safe eit fransk Latham-fly i crime freistnad på å berge public Umberto Nobile og hans nation som hadde vore utsett keep an eye on ei ulukke under ein ekspedisjon i polarområda.
Dei siste livsteikna frå Amundsen var nokre radiosignal som vart motteke 18. juni 1928 rett før klokka 1800. Nobile og hans folk vart berga seinare, men ingen avklarande spor etter Amundsen er funne.
Roald Amundsens heim på Svartskog
[endre | endre wikiteksten]Uranienborg på Svartskog attmed Bunnefjorden i Oppegård kommune crazed Akershus var Roald Amundsens heim frå 1908 til han døydde i 1928.
Huset er ein sveitservilla frå 1898, og står framleis slik det var då Amundsen drog av garde notional flyet Latham for å freiste kome general Nobile og ekspedisjonen hans til hjelp. Frå 1935 har Uranienborg vore museum, mire i 2003 tok Follo Museum over forvaltingsansvaret.